Hoạt động điều phối thanh khoản của Ngân hàng Nhà nước có thể nhanh chóng làm lãi suất liên ngân hàng hạ xuống. Tuy nhiên, xu hướng tăng lãi suất của thị trường 1 (ngân hàng và cư dân) lại không dễ dàng xoa dịu như vậy. Mặt bằng lãi suất tiết kiệm lại được nâng lên một mức cao mới trong tháng 9/2022.

Cuộc "chạy đua" lãi suất huy động

Căng thẳng thanh khoản càng ngày càng nổi bật trong hệ thống ngân hàng. Trong đó, việc đáo hạn các hợp đồng bán USD đã khiến một lượng VND tương ứng bị rút ra khỏi hệ thống, đẩy mặt bằng lãi suất liên ngân hàng lên cao.

Gần như ngay lập tức, nhà điều hành tiền tệ đã thực hiện 3 biện pháp hỗ trợ bao gồm: mua ngoại tệ kỳ hạn, hỗ trợ nguồn thông qua kênh cầm cố và dừng hút tiền trên kênh tín phiếu. Nhờ các hoạt động điều tiết nhịp nhàng, lãi suất liên ngân hàng đã giảm dần.

Trái với lãi suất liên ngân hàng đã được Ngân hàng Nhà nước nhanh chóng xoa dịu, cuộc đua tăng lãi suất trên thị trường 1 (dân cư và ngân hàng) thì lại không dễ dàng chấm dứt.

Vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã chính thức bổ sung hạn mức tín dụng cho một số ngân hàng thương mại với mức phân bổ rải đều từ 0,7% - 4%, tùy theo xếp hạng của từng ngân hàng và một số yếu tố khác theo định hướng của Chính phủ. Trong đợt điều chỉnh lần này, mức tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống ước tính sẽ tăng thêm khoảng 2%.

Mặc dù mức điều chỉnh thấp hơn so với các kỳ vọng của thành viên trên thị trường, thế nhưng các ngân hàng vẫn rầm rộ tăng lãi suất huy động.

Điển hình, Sacombank tăng lãi suất tiền gửi tiết kiệm từ 0,1 - 0,55 điểm phần trăm so với kỳ điều chỉnh trước. Ngân hàng nâng mức lãi suất tiền gửi kỳ hạn 3 tháng lên 3,9%/năm, kỳ hạn 6 tháng lên 5,4%/năm và 12 tháng lên 6%/năm.

Hay như BacABank tăng từ 0,1 - 0,15 điểm phần trăm lãi suất tiền gửi tất cả các kỳ hạn. Cụ thể, lãi suất kỳ hạn từ 3 tháng trở xuống tăng lên mức 4%/năm, kỳ hạn từ 6-9 tháng tăng lên mức 6,5%/năm, kỳ hạn 12 tháng tăng lên 6,9%/năm và trên 12 tháng tăng lên 7%/năm.

ABBank là ngân hàng có mức tăng lãi suất cao nhất. Theo đó, ngân hàng điều chỉnh tăng 0,7-0,9 điểm phần trăm lãi suất ở một số kỳ hạn. Ví dụ với khoản tiền gửi từ 10-300 triệu đồng, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 6 tháng tăng 0,8 điểm phần trăm lên 6,4%/năm, kỳ hạn 9 tháng tăng 0,9 điểm phần trăm lên 6,6%/năm và kỳ hạn trên 12 tháng tăng 0,7 điểm phần trăm lên 6,7%/năm.

Thậm chí, một ngân hàng thương mại nhà nước là VietinBank cũng triển khai chương trình cộng thêm kai suất 0,5%/năm cho các khách hàng cá nhân gửi tiết kiệm online kỳ hạn từ 1 đến 24 tháng trên VietinBank iPay.

Duy nhất trường hợp đi ngược thị trường đó là Nam A Bank. Đối với hình thức gửi tiết kiệm tại quầy, xu hướng chính của ngân hàng này là điều chỉnh giảm, mức giảm khoảng 0,1-0,4%/năm.

Theo chuyên gia kinh tế nhìn nhận, xu hướng tăng lãi suất huy động trong bối cảnh room tín dụng chưa được điều chỉnh như kỳ vọng là bởi 3 nguyên nhân.

Thứ nhất, chênh lệch tăng trưởng tín dụng - tiền gửi hiện ở mức cao. Tính đến ngày 31/8, tín dụng tăng trưởng gần 10%, trong khi huy động vốn mới gần 4%.

Thứ hai, một số ngân hàng cũng sẽ có nhu cầu tăng vốn dài hạn. Bởi lẽ, mức trần tỷ lệ vốn ngắn hạn sử dụng cho vay trung và dài hạn sẽ được điều chỉnh từ 37% xuống 34%. Đồng thời, cho vay dài hạn có thể là động lực tăng trưởng tín dụng trong những tháng cuối năm 2022.

Thứ ba, nhiều khách hàng không thể trả nợ đúng hạn. Do đó, vốn của nhiều ngân hàng đang kẹt trong nợ xấu và nợ cơ cấu. Nếu ngân hàng còn room muốn cho vay thêm thì buộc lòng phải huy động thêm vốn.

Nhìn chung, Công ty Chứng khoán SSI dự báo, lãi suất huy động có thể tăng thêm 0,5-0,7 điểm phần trăm sau khi nới hạn mức tăng trưởng tín dụng. Cả năm 2022, lãi suất huy động có thể tăng 1-1,5 điểm phần trăm.

Lãi suất tiết kiệm ngân hàng nào cao nhất? 

Với việc một số ngân hàng thay đổi biểu lãi suất nên bảng xếp hạng lãi suất tiền gửi cao nhất trong tháng 9/2022 cũng có sự xáo trộn so với tháng trước. Thậm chí, mức lãi suất 8,8%/năm đã xuất hiện.

Dẫn đầu danh sách là ABBank với mức lãi suất 8,8%/năm. Lãnh đạo ngân hàng cho biết, điều kiện để nhận lãi suất 8,8% là dành cho các khoản tiền gửi 1.500 tỷ đồng trở lên cho kỳ hạn 13 tháng và lĩnh lãi cuối kỳ.

Tiếp sau là ngân hàng SCB với mức lãi suất 7,6%/năm. Mức lãi suất niêm yết này đối với kỳ hạn 13 tháng và chỉ áp dụng cho món tiền gửi có số dư từ 500 tỷ đồng trở lên.

Đáng chú ý, mặc dù có lãi suất khá cao, lên tới 7,5%/năm cho kỳ hạn từ 13 tháng đến 60 tháng nhưng CBBank không có đính kèm bất cứ điều kiện nào về số tiền gửi tối thiểu. Tương tự, ngân hàng Đông Á cũng để mức lãi suất 7,4%/năm cho kỳ hạn 13 tháng mà không cần điều kiện về số tiền gửi.

Đứng thứ 5 và 6 là hai ngân hàng Kienlongbank và OceanBank. Trong đó, Kienlongbank áp dụng lãi suất 7,3%/năm cho kỳ hạn 36 tháng. Còn OceanBank áp dụng lãi suất 7,2%/năm cho kỳ hạn 18 tháng.

Ngoài ra, khách hàng có thể cân nhắc lựa chọn gửi tiền ở một số ngân hàng khác cũng có lãi suất tiết kiệm tương đối cạnh tranh như HDBank (7,15%/năm); Techcombank (7,1%/năm); BacABank (7,0%/năm); NCB (7%/năm); MSB (7%/năm); OCB (7%/năm); LienVietPostBank (6,99%/năm); MB (6,8%/năm)... Tuy nhiên, các ngân hàng này đều có những tiêu chuẩn riêng để đạt được mức lãi suất như trên, chứ không cào bằng cho mọi khoản tiền gửi.

Tại nhóm ngân hàng thương mại nhà nước, cả 4 ngân hàng (VietinBank, BIDV, Agribank, Vietcombank) đều có mức lãi suất huy động cao nhất ở 5,6%/năm. Đây cũng là nhóm đứng cuối bảng xếp hạng tháng 9/2022.